Praca sezonowa cudzoziemca - przepisy, zezwolenia, wnioski

Polski rynek pracy charakteryzuje się dynamicznymi zmianami, a zapotrzebowanie na pracowników sezonowych w określonych okresach roku pozostaje na wysokim poziomie. Od 1 czerwca 2025 roku obowiązują nowe zasady powierzania pracy sezonowej cudzoziemcom, które wprowadzają istotne zmiany w procedurach administracyjnych. Zatrudnienie cudzoziemców w charakterze pracowników sezonowych stało się jednym z kluczowych elementów funkcjonowania wielu branż gospodarki, szczególnie w sektorach rolnictwa, turystyki i budownictwa.

Nowe regulacje prawne wprowadzają bardziej przejrzyste procedury wydawania zezwoleń oraz precyzyjnie określają warunki, jakie muszą spełnić zarówno pracodawcy, jak i cudzoziemcy ubiegający się o możliwość wykonywania pracy sezonowej. Zmiany te mają na celu usprawnienie procesów administracyjnych przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiedniej ochrony praw pracowniczych oraz kontroli nad rynkiem pracy.

Aktualne przepisy prawne dotyczące pracy sezonowej cudzoziemców

Podstawowym aktem prawnym regulującym zasady wydawania zezwoleń na pracę sezonową cudzoziemców jest Ustawa z dnia 20 marca 2025 roku o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Ustawa ta wprowadza szczegółowe regulacje dotyczące wszystkich aspektów zatrudnienia sezonowego, od procedur aplikacyjnych po warunki wykonywania pracy.

Zgodnie z przepisami art. 45 ust. 1 ustawy, zezwolenie na pracę sezonową może być wydane wyłącznie w przypadku spełnienia określonych warunków prawnych i ekonomicznych. Pierwszym z tych warunków jest wymóg, aby podmiotem powierzającym pracę cudzoziemcowi był polski podmiot gospodarczy, co ma na celu zapewnienie właściwej kontroli nad procesem zatrudnienia oraz egzekwowania obowiązków pracodawcy zgodnie z polskim prawem pracy.

Istotnym elementem nowych regulacji jest precyzyjne określenie rodzajów działalności, w których może być wydawane zezwolenie na pracę sezonową. Przepisy odsyłają do rozporządzenia Rady Ministrów, które określa konkretne podklasy działalności charakteryzujące się znacznie wyższym zapotrzebowaniem na siłę roboczą w niektórych okresach roku. Takie podejście pozwala na elastyczne dostosowywanie regulacji do zmieniających się potrzeb gospodarki przy jednoczesnym zachowaniu kontroli nad sektorami, w których zatrudnienie sezonowe jest rzeczywiście uzasadnione.

Maksymalny okres wykonywania pracy sezonowej przez cudzoziemca wynosi 9 miesięcy w roku kalendarzowym, co stanowi istotne ograniczenie czasowe mające na celu zachowanie sezonowego charakteru zatrudnienia. Okres ten jest liczony w sposób szczególny, w zależności od podstawy prawnej pobytu cudzoziemca na terytorium Polski oraz sposobu jego wjazdu.

Procedura składania wniosku o zezwolenie na pracę sezonową

Procedura aplikacyjna dotycząca wydania zezwolenia na pracę sezonową została szczegółowo uregulowana w nowej ustawie, wprowadzając przejrzyste zasady dotyczące zawartości wniosku oraz wymaganych dokumentów. Wniosek o wydanie zezwolenia na pracę sezonową musi zawierać wszystkie informacje wskazane w art. 9 ustawy, obejmujące szczegółowe dane dotyczące podmiotu powierzającego pracę cudzoziemcowi oraz dane osobowe samego cudzoziemca.

Wnioskodawca musi przedstawić kompletne informacje dotyczące oferowanej pracy, w tym szczegółowy opis stanowiska, warunków zatrudnienia oraz charakteru wykonywanych zadań. Istotnym elementem wniosku jest także określenie daty wjazdu cudzoziemca na terytorium państw obszaru Schengen oraz aktualnego statusu prawnego jego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wraz z wskazaniem podstawy prawnej tego pobytu.

Szczególnie istotnym elementem wniosku są informacje dotyczące przewidywanego płatnego urlopu przysługującego cudzoziemcowi, co stanowi nowość w porównaniu z poprzednimi regulacjami. Wymóg ten podkreśla konieczność zapewnienia cudzoziemskim pracownikom sezonowym pełnych praw pracowniczych, zgodnych z polskim prawem pracy.

Przepisy wprowadzają także zasadę pierwszeństwa dla wniosków dotyczących pracy cudzoziemców, którzy co najmniej raz w okresie 5 lat poprzedzających złożenie wniosku wykonywali pracę na rzecz danego polskiego podmiotu powierzającego pracę cudzoziemcowi na podstawie zezwolenia na pracę sezonową. Zasada ta ma zastosowanie wyłącznie w przypadku, gdy praca będzie wykonywana na podstawie umowy o pracę, co ma na celu promowanie stabilnych relacji zatrudnienia oraz nagradzanie lojalności pracowników.

1. Przygotowanie kompletnego wniosku zawierającego wszystkie wymagane informacje
2. Złożenie wniosku wraz z wymaganymi dokumentami do właściwego starosty
3. Oczekiwanie na wpis do ewidencji wniosków lub wydanie decyzji
4. Otrzymanie zaświadczenia o wpisie lub decyzji administracyjnej
5. Przedstawienie dokumentów potwierdzających wjazd cudzoziemca na terytorium Polski
6. Wydanie ostatecznego zezwolenia na pracę sezonową

Ewidencja wniosków i zaświadczenia o wpisie

System ewidencji wniosków stanowi kluczowy element nowej procedury administracyjnej, wprowadzając dwuetapowy proces wydawania zezwoleń na pracę sezonową. W przypadku gdy cudzoziemiec wskazany we wniosku będzie ubiegał się o wydanie wizy w celu wykonywania pracy na podstawie zezwolenia na pracę sezonową lub zamierza wjechać na terytorium Polski w ramach ruchu bezwizowego, starosta dokonuje wpisu wniosku do ewidencji wniosków oraz wydaje zaświadczenie o wpisie.

Zaświadczenie o wpisie zawiera szczegółowe informacje niezbędne do uzyskania wizy oraz późniejszego wykonywania pracy sezonowej. Dokument ten określa dane polskiego podmiotu powierzającego pracę cudzoziemcowi, dane samego cudzoziemca, miejsce wykonywania pracy sezonowej oraz podstawę prawną wykonywania pracy. Dodatkowo zaświadczenie zawiera informacje o wymiarze czasu pracy, najniższym wynagrodzeniu określonym stawką godzinową lub miesięczną oraz zakresie podstawowych obowiązków cudzoziemca.

W sprawach niewymagających postępowania wyjaśniającego starosta ma obowiązek dokonania wpisu do ewidencji wniosków oraz wydania zaświadczenia o wpisie lub decyzji o odmowie w terminie 7 dni roboczych od dnia złożenia kompletnego wniosku. Termin ten został znacznie skrócony w porównaniu z poprzednimi regulacjami, co ma na celu przyspieszenie procedur administracyjnych i umożliwienie pracodawcom szybszego pozyskiwania pracowników sezonowych.

W przypadku spraw wymagających postępowania wyjaśniającego termin ten ulega wydłużeniu do 30 dni od dnia złożenia kompletnego wniosku. Jeżeli wniosek nie spełnia wymagań ustalonych przepisami prawa, starosta ma obowiązek wezwania wnioskodawcy do usunięcia braków formalnych w terminie nie dłuższym niż 7 dni od dnia złożenia wniosku.

Warunki legalnego wykonywania pracy sezonowej

Nowe przepisy wprowadzają precyzyjne regulacje dotyczące momentu, od którego praca cudzoziemca na warunkach określonych we wniosku o wydanie zezwolenia na pracę sezonową uważa się za legalną. W przypadku cudzoziemców przebywających na terytorium Polski na podstawie innego dokumentu niż wiza wydana w celu wykonywania pracy sezonowej lub w ramach ruchu bezwizowego, praca uważa się za legalną od dnia złożenia wniosku, który nie zawiera braków formalnych.

Okres legalnego wykonywania pracy w tym trybie jest ograniczony do 30 dni i trwa do dnia doręczenia decyzji starosty w sprawie zezwolenia na pracę sezonową. Rozwiązanie to ma na celu umożliwienie natychmiastowego rozpoczęcia pracy w przypadkach, gdy cudzoziemiec już przebywa legalnie na terytorium Polski, przy jednoczesnym zachowaniu kontroli administracyjnej nad procesem zatrudnienia.

W przypadku cudzoziemców wjeżdżających na terytorium Polski na podstawie wizy wydanej w celu wykonywania pracy sezonowej lub w ramach ruchu bezwizowego, praca uważa się za legalną od dnia przedstawienia przez polskiego podmiotu powierzającego pracę cudzoziemcowi odpowiedniego oświadczenia o zgłoszeniu się cudzoziemca do pracy wraz z wymaganymi dokumentami potwierdzającymi wjazd.

Przepisy przewidują także szczególne rozwiązanie dla przypadków, gdy dzień rozpoczęcia pracy przez cudzoziemca przypada na dzień wolny od pracy urzędu. W takich sytuacjach pracę na warunkach określonych w zaświadczeniu o wpisie uważa się za legalną także wtedy, gdy w pierwszym dniu pracy urzędu polski podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi przedstawił właściwemu staroście wymagane dokumenty.

• Złożenie kompletnego wniosku bez braków formalnych
• Przedstawienie oświadczenia o zgłoszeniu się cudzoziemca do pracy
• Dołączenie kopii dokumentu podróży z odpowiednią wizą
• Potwierdzenie daty wjazdu na terytorium państw obszaru Schengen
• Określenie adresu zakwaterowania cudzoziemca w Polsce
• Wskazanie okresu wykonywania pracy sezonowej

Procedura wydawania zezwolenia na pracę sezonową

Ostateczne wydanie zezwolenia na pracę sezonową następuje po spełnieniu wszystkich warunków formalnych oraz przedstawieniu przez polskiego podmiotu powierzającego pracę cudzoziemcowi wymaganych dokumentów potwierdzających wjazd cudzoziemca na terytorium Polski. Procedura ta została zaprojektowana w sposób umożliwiający sprawną kontrolę nad procesem zatrudnienia przy jednoczesnym minimalizowaniu obciążeń administracyjnych dla pracodawców.

Zezwolenie na pracę sezonową wydaje się na czas określony, który nie może być dłuższy niż 9 miesięcy w roku kalendarzowym. Sposób liczenia tego okresu różni się w zależności od podstawy prawnej pobytu cudzoziemca na terytorium Polski. W przypadku cudzoziemców, którzy wjechali na terytorium Polski na podstawie wizy wydanej w celu wykonywania pracy sezonowej lub w ramach ruchu bezwizowego, 9-miesięczny okres jest liczony od dnia pierwszego wjazdu cudzoziemca na terytorium państw obszaru Schengen w danym roku kalendarzowym po wydaniu zaświadczenia o wpisie.

Zezwolenie na pracę sezonową zawiera szczegółowe informacje niezbędne do prawidłowego wykonywania pracy oraz kontroli przez odpowiednie organy. Dokument określa dane polskiego podmiotu powierzającego pracę cudzoziemcowi, dane cudzoziemca, wymiar czasu pracy w przypadku umowy o pracę lub liczbę godzin pracy w miesiącu lub tygodniu w przypadku umowy cywilnoprawnej. Dodatkowo zezwolenie zawiera informacje o najniższym wynagrodzeniu określonym stawką godzinową lub miesięczną, podstawie prawnej wykonywania pracy oraz okresie ważności zezwolenia.

W przypadku gdy zezwolenie ma dotyczyć pracy cudzoziemca w charakterze pracownika tymczasowego, w dokumencie należy określić pracodawcę użytkownika, co ma na celu zapewnienie przejrzystości stosunków prawnych oraz właściwej kontroli nad warunkami zatrudnienia w tym szczególnym trybie.

Przykład praktyczny: Polska firma zajmująca się produkcją rolną planuje zatrudnienie cudzoziemców na okres zbiorów truskawek trwający 4 miesiące. Firma składa wniosek o zezwolenie na pracę sezonową w lutym, otrzymuje zaświadczenie o wpisie, które umożliwia cudzoziemcom uzyskanie wizy sezonowej. Po przyjeździe pracowników w maju, firma przedstawia oświadczenie o zgłoszeniu się cudzoziemców do pracy, a starosta wydaje ostateczne zezwolenie na pracę sezonową na okres od maja do sierpnia.

Umorzenie postępowania i unieważnienie wpisu

Przepisy przewidują automatyczne umorzenie postępowania w sprawie wydania zezwolenia na pracę sezonową w przypadku, gdy polski podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi nie przedstawił oświadczenia o zgłoszeniu się cudzoziemca do pracy w odpowiednim terminie. Umorzenie następuje z mocy prawa z upływem 90 dni od terminu rozpoczęcia pracy określonego we wpisie do ewidencji wniosków lub z upływem terminu zakończenia pracy określonego we wpisie do ewidencji wniosków.

Rozwiązanie to ma na celu zapewnienie efektywnego wykorzystania zasobów administracyjnych oraz eliminowanie przypadków, w których zezwolenia są wydawane, ale nie są faktycznie wykorzystywane. Automatyczne umorzenie postępowania następuje bez konieczności wydawania dodatkowej decyzji administracyjnej, co upraszcza procedury i redukuje obciążenia biurokratyczne.

Przepisy nie przewidują możliwości przywrócenia postępowania po jego umorzeniu z mocy prawa, co oznacza, że w przypadku potrzeby zatrudnienia tego samego cudzoziemca konieczne będzie złożenie nowego wniosku o wydanie zezwolenia na pracę sezonową. Takie rozwiązanie ma na celu zapewnienie aktualności informacji zawartych w ewidencji wniosków oraz eliminowanie przypadków wykorzystywania przestarzałych zezwoleń.

System automatycznego umorzenia postępowania został zaprojektowany w sposób uwzględniający różne scenariusze praktyczne, które mogą wystąpić w trakcie procesu zatrudnienia. Umorzenie może nastąpić zarówno w przypadku, gdy cudzoziemiec w ogóle nie przyjedzie do Polski, jak i w sytuacji, gdy przyjedzie, ale z różnych przyczyn nie rozpocznie pracy u danego pracodawcy.

Przedłużenie zezwolenia na pracę sezonową

Nowe przepisy wprowadzają elastyczne rozwiązania dotyczące przedłużania zezwoleń na pracę sezonową, umożliwiające kontynuację zatrudnienia w ramach maksymalnego 9-miesięcznego okresu w roku kalendarzowym. Przedłużenie zezwolenia może dotyczyć zarówno kontynuacji pracy sezonowej przez cudzoziemca na rzecz tego samego podmiotu powierzającego pracę, jak i wykonywania pracy sezonowej na rzecz innego polskiego podmiotu zatrudniającego.

Warunkiem wydania przedłużenia zezwolenia jest, aby cudzoziemiec wjechał na terytorium Polski na podstawie wizy wydanej w celu wykonywania pracy sezonowej lub w ramach ruchu bezwizowego w związku z wnioskiem o wydanie zezwolenia na pracę sezonową wpisanym do ewidencji wniosków. Ograniczenie to ma na celu zapewnienie spójności systemu oraz eliminowanie przypadków nadużyć związanych z wykorzystywaniem różnych podstaw prawnych pobytu.

Do procedury przedłużenia zezwolenia na pracę sezonową stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące wydania zezwolenia na pracę sezonową, co oznacza, że proces ten podlega tym samym wymaganiom formalnym oraz proceduralnym. Starosta ma obowiązek rozpatrzenia wniosku o przedłużenie w tych samych terminach, które obowiązują dla wniosków o wydanie zezwolenia.

Przepisy przewidują szczególne rozwiązanie dla przypadków, gdy polski podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi na podstawie zezwolenia na pracę sezonową złożył wniosek o przedłużenie tego zezwolenia dla tego samego cudzoziemca. W takich sytuacjach, jeżeli wniosek nie zawiera braków formalnych lub braki formalne zostały uzupełnione w terminie, pracę cudzoziemca na warunkach określonych w zezwoleniu uważa się za legalną od dnia złożenia wniosku do dnia, w którym decyzja w sprawie przedłużenia zezwolenia staje się ostateczna.

1. Złożenie wniosku o przedłużenie zezwolenia przed upływem jego ważności
2. Sprawdzenie przez starostę spełnienia warunków formalnych
3. Weryfikacja nieprzekroczenia maksymalnego 9-miesięcznego okresu
4. Wydanie decyzji o przedłużeniu lub odmowie przedłużenia
5. Kontynuacja legalnej pracy w przypadku pozytywnej decyzji

Szczególne przypadki przedłużania zezwoleń

Przepisy przewidują także szczególne regulacje dotyczące przedłużania zezwoleń w przypadku zmiany pracodawcy. Jeżeli wniosek o przedłużenie zezwolenia na pracę sezonową złożył polski podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi, który nie powierzał pracy danemu cudzoziemcowi na podstawie zezwolenia na pracę sezonową w okresie bezpośrednio poprzedzającym dzień złożenia wniosku, pracę tego cudzoziemca na warunkach określonych we wniosku lub korzystniejszych uważa się za legalną do dnia doręczenia decyzji starosty, nie dłużej jednak niż przez okres 30 dni liczonych od dnia złożenia wniosku.

Rozwiązanie to ma na celu umożliwienie płynnego przechodzenia cudzoziemców między różnymi pracodawcami w ramach tego samego sezonu, przy jednoczesnym zachowaniu kontroli administracyjnej nad procesem zatrudnienia. Ograniczenie czasowe do 30 dni ma na celu zapobieganie nadużyciom oraz zapewnienie szybkiego rozpatrzenia wniosków przez organy administracji.

Starosta ma obowiązek odmowy wszczęcia postępowania w sprawie wydania przedłużenia zezwolenia na pracę sezonową w przypadku, gdy cudzoziemiec przebywa na terytorium Polski na podstawie innego dokumentu niż wiza wydana w celu wykonywania pracy sezonowej lub w ramach ruchu bezwizowego bez związku z wnioskiem wpisanym do ewidencji wniosków. Ograniczenie to ma na celu zapewnienie spójności systemu oraz eliminowanie przypadków obchodzenia przepisów poprzez wykorzystywanie różnych podstaw prawnych pobytu.

Do okresów legalnej pracy nie wlicza się okresów zawieszenia postępowania na wniosek strony, co oznacza, że ewentualne przerwy w postępowaniu administracyjnym z przyczyn leżących po stronie wnioskodawcy nie wpływają na obliczanie maksymalnego okresu zatrudnienia sezonowego. Rozwiązanie to ma na celu zapobieganie nadużyciom oraz zapewnienie sprawnego funkcjonowania systemu administracyjnego.

Odszkodowanie w przypadku uchylenia zezwolenia

Nowe przepisy wprowadzają istotne zabezpieczenie dla cudzoziemców w postaci prawa do odszkodowania w przypadku uchylenia zezwolenia na pracę sezonową. Zgodnie z art. 60 ust. 3 ustawy, cudzoziemcowi przysługuje prawo do odszkodowania od polskiego podmiotu powierzającego pracę cudzoziemcowi za niewykonanie zobowiązań, które ten podmiot musiałby wykonać, gdyby zezwolenie na pracę sezonową nie zostało uchylone.

Regulacja ta ma na celu ochronę interesów cudzoziemców, którzy ponieśli koszty związane z przyjazdem do Polski oraz przygotowaniem się do wykonywania pracy sezonowej, a następnie z przyczyn niezależnych od nich nie mogą tej pracy wykonywać. Prawo do odszkodowania obejmuje zarówno koszty bezpośrednie, jak i utracone korzyści wynikające z niemożności wykonywania pracy.

Wysokość odszkodowania powinna odpowiadać rzeczywistym stratom poniesionym przez cudzoziemca w związku z uchyleniem zezwolenia, przy czym przepisy nie określają szczegółowych zasad obliczania tej kwoty. W praktyce oznacza to, że wysokość odszkodowania będzie ustalana indywidualnie w każdym przypadku, z uwzględnieniem konkretnych okoliczności sprawy oraz udokumentowanych strat.

Prawo do odszkodowania stanowi istotny element systemu ochrony praw cudzoziemców wykonujących pracę sezonową oraz wprowadza dodatkową odpowiedzialność po stronie pracodawców, co może przyczynić się do zwiększenia staranności w procesie planowania zatrudnienia sezonowego oraz przestrzegania obowiązków wynikających z zezwoleń na pracę.

Najczęstsze pytania