Wakacje składkowe ZUS 2024 - wpływ na świadczenia i zasiłki

#wakacje-skladkowe#zus#skladki-spoleczne#swiadczenia#zasilki
Opublikowano: ...

Sprawdź jak wakacje składkowe ZUS wpływają na wysokość zasiłków chorobowych, macierzyńskich i świadczeń emerytalnych

Wakacje składkowe dla przedsiębiorców to jedna z najważniejszych zmian w systemie ubezpieczeń społecznych wprowadzonych w 2024 roku. Możliwość zwolnienia z opłacania składek ZUS przez jeden miesiąc w roku budzi jednak wiele pytań wśród przedsiębiorców. Najczęstsze obawy dotyczą wpływu tej ulgi na przyszłe świadczenia wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Czy skorzystanie z wakacji składkowych oznacza niższe zasiłki chorobowe, macierzyńskie lub świadczenia emerytalne? Jak finansowanie składek z budżetu państwa wpłynie na indywidualne konta ubezpieczonych?

Wprowadzenie wakacji składkowych miało na celu odciążenie finansowe przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą oraz wspólników spółek cywilnych. Ulga ta obejmuje zwolnienie z opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe, Fundusz Pracy oraz dobrowolne chorobowe za jeden wybrany miesiąc w roku kalendarzowym. Wszystkie te składki są finansowane przez budżet państwa, co oznacza, że przedsiębiorca nie traci ciągłości ubezpieczenia.

Wakacje składkowe przysługują przedsiębiorcom prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą wpisanym do rejestru CEIDG. Mogą z nich skorzystać osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą oraz wspólnicy spółki cywilnej zgłoszeni z kodami tytułu ubezpieczenia 05 10, 05 90 i 05 70

Szczególnie istotne jest zrozumienie mechanizmu finansowania składek z budżetu państwa oraz jego wpływu na przyszłe świadczenia. Zgodnie z przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, składki finansowane przez państwo są naliczane od najniższej podstawy wymiaru obowiązującej danego przedsiębiorcę. Oznacza to różne kwoty w zależności od rodzaju ZUS-u, z którego korzysta przedsiębiorca.

Zasady funkcjonowania wakacji składkowych ZUS

Wakacje składkowe zostały wprowadzone od 1 listopada 2024 roku na podstawie ustawy z dnia 9 maja 2024 roku o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Przedsiębiorcy mogą wybrać jeden miesiąc w ciągu roku kalendarzowego, za który nie będą musieli opłacać składek na własne ubezpieczenia społeczne.

Zwolnienie obejmuje następujące składki:

  • składka emerytalna
  • składka rentowa
  • składka wypadkowa
  • składka na Fundusz Pracy
  • składka na Fundusz Solidarnościowy
  • dobrowolna składka chorobowa (przy spełnieniu określonych warunków)
Składka zdrowotna nie jest objęta wakacjami składkowymi i musi być opłacana w pełnej miesięcznej wysokości. Przedsiębiorca w miesiącu korzystania z ulgi musi utrzymać aktywność działalności gospodarczej i może osiągać przychody

Kluczowym aspektem wakacji składkowych jest sposób ich finansowania. Zgodnie z art. 16 ust. 4a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, składki za miesiąc objęty zwolnieniem są finansowane w ramach dotacji z budżetu państwa do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Oznacza to, że przedsiębiorca nie traci ciągłości ubezpieczenia, a składki są faktycznie opłacane, tylko nie przez niego samego.

Wysokość składek finansowanych z budżetu państwa zależy od rodzaju ZUS-u, z którego korzysta przedsiębiorca:

  1. Preferencyjny ZUS - składki finansowane od podstawy 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę
  2. Mały ZUS Plus - składki finansowane od podstawy ustalonej indywidualnie, jednak nie mniejszej od 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę
  3. Duży ZUS - składki finansowane od podstawy stanowiącej 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia za pracę
W miesiącu korzystania z wakacji składkowych nie ma możliwości proporcjonalnego obniżenia podstawy wymiaru składek. Płatnik za wybrany miesiąc będzie miał finansowane składki od pełnej podstawy obowiązującej w danym rodzaju ZUS

Istotne ograniczenie dotyczy możliwości deklarowania wyższej podstawy wymiaru. Zgodnie z informacjami ZUS, przepisy nie przewidują możliwości zadeklarowania wyższej podstawy wymiaru za miesiąc objęty wakacjami składkowymi niż wskazana w przepisach. Przedsiębiorcy nie mogą rozliczyć dodatkowych składek finansowanych przez siebie od nadwyżki ponad podstawę finansowaną z budżetu państwa.

Wpływ wakacji składkowych na zasiłki chorobowe i macierzyńskie

Świadczenia z tytułu choroby i macierzyństwa to obszar, w którym wpływ wakacji składkowych jest najbardziej bezpośredni i zauważalny. Przedsiębiorcy często obawiają się, że skorzystanie z ulgi może negatywnie wpłynąć na wysokość przyszłych zasiłków, szczególnie gdy planują urlop macierzyński lub przewidują konieczność skorzystania z zasiłku chorobowego.

Podstawowe warunki uzyskania świadczeń chorobowych i macierzyńskich pozostają bez zmian. Przedsiębiorca ma prawo do świadczeń z tytułu choroby po upływie co najmniej 90 dni podlegania ubezpieczeniu chorobowemu. Zasiłek macierzyński można natomiast uzyskać już od 1 dnia podlegania ubezpieczeniu chorobowemu.

Składki na ubezpieczenie chorobowe zostaną sfinansowane z budżetu państwa w miesiącu korzystania z wakacji składkowych, pod warunkiem że przedsiębiorca podlegał temu ubezpieczeniu co najmniej 1 dzień w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku RWS

Kluczowe znaczenie ma moment zgłoszenia się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Jeśli przedsiębiorca zgłosi się do tego ubezpieczenia w tym samym miesiącu, w którym chce skorzystać z wakacji składkowych, składka nie zostanie sfinansowana z budżetu państwa. Warunek co najmniej jednego dnia podlegania ubezpieczeniu w miesiącu poprzedzającym jest bezwzględny.

Szczególnie istotny problem dotyczy przedsiębiorców opłacających składki od podwyższonej podstawy wymiaru. W przypadku korzystania z wakacji składkowych, składki zostaną sfinansowane tylko od najniższej podstawy obowiązującej danego przedsiębiorcę, bez możliwości dopłacenia składek od nadwyżki.

Pani Matylda prowadzi działalność gospodarczą i jest zgłoszona do ubezpieczeń społecznych, w tym dobrowolnego chorobowego, od grudnia 2022 roku. Obecnie opłaca składki społeczne od podwyższonej podstawy równej 10 000 złotych. W grudniu 2024 roku chce skorzystać z wakacji składkowych. Składki zostaną sfinansowane tylko od podstawy 4 694,40 złotych, a pani Matylda nie będzie mogła dopłacić składek od nadwyżki 5 305,60 złotych.

To ograniczenie ma bezpośredni wpływ na wysokość przyszłych zasiłków. Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku za grudzień zostanie przyjęta najniższa podstawa składek, co może skutkować niższym świadczeniem. Dla przedsiębiorców planujących urlop macierzyński i świadomie opłacających składki od wyższej podstawy, może to oznaczać znaczącą różnicę w wysokości otrzymywanego zasiłku macierzyńskiego.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za miesiąc objęty zwolnieniem stanowi najniższa obowiązująca danego ubezpieczonego podstawa wymiaru składek. Przepisów dotyczących proporcjonalnego obniżenia podstawy wymiaru składek nie stosuje się

Planując korzystanie z wakacji składkowych, przedsiębiorcy powinni szczególnie rozważyć timing tej decyzji w kontekście planowanych świadczeń chorobowych lub macierzyńskich. Jeśli w okresie 12 miesięcy poprzedzających planowany urlop macierzyński jeden miesiąc będzie miał znacząco niższą podstawę wymiaru, wpłynie to na średnią podstawę wymiaru zasiłku.

Konsekwencje dla świadczeń emerytalnych i rentowych

Długoterminowe konsekwencje wakacji składkowych dotyczą przede wszystkim przyszłych świadczeń emerytalnych i rentowych. W tym obszarze mechanizm finansowania składek z budżetu państwa ma kluczowe znaczenie dla zachowania ciągłości ubezpieczenia i prawidłowego naliczania przyszłych świadczeń.

Składki finansowane z budżetu państwa w ramach wakacji składkowych zostaną przypisane do indywidualnego konta ubezpieczonego. Oznacza to, że okres korzystania z ulgi nie będzie traktowany jako przerwa w opłacaniu składek, lecz jako normalny okres ubezpieczenia. To fundamentalna różnica w porównaniu do sytuacji, gdy przedsiębiorca rzeczywiście nie opłaca składek.

W systemie emerytalnym obowiązującym w Polsce istnieją dwa kluczowe aspekty, na które wpływa opłacanie składek:

  1. Prawo do świadczeń - okresy składkowe i nieskładkowe uprawniające do emerytury lub renty
  2. Wysokość świadczeń - suma składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego
W przypadku renty z tytułu niezdolności do pracy i emerytury powszechnej ustalanej według nowych zasad kluczowe jest to, czy składki zostały opłacone. Okresy, za które nie opłacono składek, nawet jeśli obowiązek ubezpieczenia istniał, nie są brane pod uwagę dla osób zobowiązanych do samodzielnego opłacania składek

Dla przedsiębiorców szczególnie istotne jest to, że wakacje składkowe nie tworzą luki w opłacaniu składek. Składki są faktycznie opłacane przez budżet państwa, więc okres ten będzie zaliczany do stażu ubezpieczeniowego. W przypadku renty z tytułu niezdolności do pracy, gdzie wymagane są odpowiednie okresy składkowe, miesiąc objęty wakacjami składkowymi będzie traktowany jako pełnoprawny okres składkowy.

Wysokość przyszłej emerytury w systemie kapitałowym zależy od sumy wszystkich zewidencjonowanych składek na koncie ubezpieczonego. Na koncie zapisywane są nie tylko wpłaty, lecz także informacje o zwaloryzowanej wysokości składek emerytalnych. Składki finansowane z budżetu państwa w ramach wakacji składkowych będą podlegały takiej samej waloryzacji jak składki opłacane przez przedsiębiorcę.

Rodzaj ZUS Podstawa finansowana z budżetu Składka emerytalna miesięcznie Wpływ na przyszłą emeryturę
Preferencyjny ZUS 30% minimalnego wynagrodzenia Ok. 380 zł Standardowy wpływ
Mały ZUS Plus Indywidualna, min. 30% min. wyn. Zmienna Zgodnie z podstawą
Duży ZUS 60% przeciętnego wynagrodzenia Ok. 1 220 zł Pełny wpływ

Jednak dla przedsiębiorców opłacających składki od podwyższonej podstawy wymiaru, wakacje składkowe mogą oznaczać tymczasowe obniżenie kwoty wpłacanej na konto emerytalne. Jeśli przedsiębiorca regularnie opłaca składki od podstawy 10 000 złotych, a w miesiącu wakacji składkowych zostanie mu sfinansowana składka tylko od podstawy 4 694,40 złotych, różnica nie zostanie uzupełniona.

Przedsiębiorcy opłacający składki od podwyższonej podstawy wymiaru nie mogą dopłacić różnicy w miesiącu korzystania z wakacji składkowych. Wpłynie to na łączną sumę składek na koncie emerytalnym, choć efekt będzie rozłożony na całe życie zawodowe

Wakacje składkowe a prawo do zasiłku dla bezrobotnych

Zasiłek dla bezrobotnych to świadczenie, które może być istotne dla przedsiębiorców w przypadku zakończenia działalności gospodarczej. Warunkiem uzyskania tego świadczenia jest opłacanie składek na Fundusz Pracy przez odpowiedni okres przed rejestracją w urzędzie pracy.

W miesiącu korzystania z wakacji składkowych składka na Fundusz Pracy oraz Fundusz Solidarnościowy jest finansowana z budżetu państwa. Oznacza to, że przedsiębiorca nie traci ciągłości w opłacaniu tych składek, co jest kluczowe dla zachowania prawa do zasiłku dla bezrobotnych.

Podstawowym warunkiem uzyskania zasiłku dla bezrobotnych jest opłacanie składek na Fundusz Pracy przez co najmniej 365 dni w okresie 18 miesięcy poprzedzających rejestrację jako bezrobotny. Tylko osoby opłacające składki na FP mają prawo do tego świadczenia, stąd mogły się pojawiać wątpliwości dotyczące okresu finansowanego z budżetu państwa.

Zgodnie z art. 5 nowelizacji okres, w którym przedsiębiorca korzystał z wakacji składkowych finansowanych z budżetu państwa, przy założeniu że podstawa wymiaru tych składek była co najmniej równa minimalnemu wynagrodzeniu, będzie wliczany do wymaganego 365-dniowego okresu zatrudnienia

To rozwiązanie zapewnia, że przedsiębiorcy korzystający z wakacji składkowych nie tracą prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Miesiąc objęty ulgą będzie traktowany jako pełnoprawny okres opłacania składek na Fundusz Pracy, pod warunkiem że podstawa wymiaru była co najmniej równa minimalnemu wynagrodzeniu.

Dla przedsiębiorców rozważających zakończenie działalności gospodarczej w przyszłości, wakacje składkowe nie stanowią zagrożenia dla prawa do zasiłku dla bezrobotnych. Wręcz przeciwnie - mogą skorzystać z ulgi bez obawy o utratę ciągłości w opłacaniu składek na FP.

Wysokość zasiłku dla bezrobotnych nie zależy bezpośrednio od wysokości opłacanych składek na Fundusz Pracy, lecz od przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce. Dlatego nawet jeśli składka w miesiącu wakacji składkowych zostanie naliczona od niższej podstawy, nie wpłynie to na wysokość przyszłego zasiłku.

Strategiczne podejście do wakacji składkowych

Planując skorzystanie z wakacji składkowych, przedsiębiorcy powinni przyjąć strategiczne podejście, uwzględniające zarówno bieżące korzyści finansowe, jak i długoterminowe konsekwencje dla świadczeń z ZUS. Decyzja o wyborze konkretnego miesiąca oraz timing korzystania z ulgi mogą mieć znaczący wpływ na przyszłe świadczenia.

Najważniejszym czynnikiem do rozważenia jest planowany urlop macierzyński lub rodzicielski. Przedsiębiorczynie, które w najbliższym czasie planują korzystanie z zasiłku macierzyńskiego, powinny szczególnie ostrożnie podchodzić do wakacji składkowych. Podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego jest ustalana na podstawie średniej z 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy z powodu choroby lub macierzyństwa.

Przedsiębiorczyni planująca urlop macierzyński w marcu 2025 roku i regularnie opłacająca składki od podstawy 8 000 złotych rozważa skorzystanie z wakacji składkowych w grudniu 2024 roku. W tym przypadku jeden z 12 miesięcy uwzględnianych przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku będzie miał znacząco niższą podstawę, co obniży średnią i wpłynie na wysokość zasiłku macierzyńskiego.

Dla przedsiębiorców opłacających składki od podwyższonej podstawy wymiaru, kluczowe jest zrozumienie, że wakacje składkowe oznaczają tymczasowe obniżenie tej podstawy do minimum obowiązującego w danym rodzaju ZUS. Nie ma możliwości dopłacenia różnicy, co może wpłynąć na wszystkie świadczenia uzależnione od podstawy wymiaru składek.

Optymalne strategie korzystania z wakacji składkowych:

  1. Wybór miesiąca o niskich przychodach - jeśli działalność ma charakter sezonowy
  2. Unikanie okresów poprzedzających planowane świadczenia - szczególnie zasiłek macierzyński
  3. Koordynacja z innymi ulgami - np. z zawieszeniem działalności w innych miesiącach
  4. Planowanie długoterminowe - uwzględnienie wpływu na przyszłe świadczenia emerytalne
  5. Analiza korzyści finansowych - porównanie oszczędności z potencjalnymi stratami
Przedsiębiorcy prowadzący działalność sezonową mogą strategicznie wybrać miesiąc o najniższych przychodach lub okres przestoju w działalności. Wakacje składkowe nie wymagają zawieszenia działalności, więc można je wykorzystać elastycznie

Szczególnie istotne jest planowanie wakacji składkowych w kontekście innych dostępnych ulg i zwolnień. Przedsiębiorcy mogą łączyć wakacje składkowe z innymi formami optymalizacji kosztów prowadzenia działalności, takimi jak zawieszenie działalności w innych miesiącach roku czy skorzystanie z ulg podatkowych.

Procedura składania wniosku o wakacje składkowe

Skorzystanie z wakacji składkowych wymaga złożenia odpowiedniego wniosku w ZUS. Procedura jest stosunkowo prosta, ale wymaga zachowania określonych terminów i spełnienia warunków formalnych. Wniosek składa się na formularzu RWS (Wniosek o zwolnienie z opłacania składek).

Podstawowe wymagania proceduralne:

  1. Termin złożenia wniosku - do 10. dnia miesiąca, za który wnioskuje się o zwolnienie
  2. Forma wniosku - elektronicznie przez PUE ZUS lub w formie papierowej
  3. Dokumentacja - wniosek RWS wraz z wymaganymi załącznikami
  4. Warunki formalne - działalność musi być aktywna w wybranym miesiącu
  5. Ograniczenia - jeden miesiąc w roku kalendarzowym
Wniosek o wakacje składkowe można złożyć najwcześniej za listopad 2024 roku. Przedsiębiorcy mają czas do 10. dnia miesiąca, za który chcą skorzystać ze zwolnienia. Po tym terminie wniosek nie będzie rozpatrzony pozytywnie

Kluczowe znaczenie ma aktywność działalności gospodarczej w wybranym miesiącu. W przeciwieństwie do zawieszenia działalności, wakacje składkowe nie wymagają wstrzymania prowadzenia firmy. Przedsiębiorca może normalnie wykonywać zadania związane z działalnością gospodarczą, zawierać umowy, wystawiać faktury i osiągać przychody.

ZUS weryfikuje spełnienie warunków uprawniających do skorzystania z wakacji składkowych:

  • prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej wpisanej do CEIDG
  • zgłoszenie z odpowiednim kodem tytułu ubezpieczenia (05 10, 05 90, 05 70)
  • brak zaległości w opłacaniu składek
  • aktywność działalności w wybranym miesiącu
  • złożenie wniosku w terminie

W przypadku ubezpieczenia chorobowego, dodatkowym warunkiem jest podleganie temu ubezpieczeniu co najmniej jeden dzień w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku. Jeśli przedsiębiorca zgłosi się do ubezpieczenia chorobowego w tym samym miesiącu, za który wnioskuje o wakacje składkowe, składka na to ubezpieczenie nie zostanie sfinansowana z budżetu państwa.

Najczęstsze pytania

Czy wakacje składkowe wpłyną na wysokość mojej przyszłej emerytury?
Składki za miesiąc objęty wakacjami składkowymi zostaną sfinansowane z budżetu państwa i zapisane na Twoim koncie emerytalnym. Jeśli jednak opłacasz składki od podwyższonej podstawy wymiaru, w miesiącu wakacji składkowych zostanie sfinansowana tylko składka od najniższej podstawy obowiązującej w Twoim rodzaju ZUS, co może nieznacznie wpłynąć na przyszłą emeryturę.
Czy mogę skorzystać z wakacji składkowych planując urlop macierzyński?
Tak, możesz skorzystać z wakacji składkowych, ale powinieneś rozważyć timing tej decyzji. Jeśli opłacasz składki od podwyższonej podstawy wymiaru, miesiąc objęty wakacjami składkowymi będzie miał niższą podstawę wymiaru, co może wpłynąć na wysokość zasiłku macierzyńskiego, który jest liczony ze średniej z 12 miesięcy poprzedzających.
Czy w miesiącu wakacji składkowych mogę prowadzić normalnie działalność gospodarczą?
Tak, w miesiącu objętym wakacjami składkowymi musisz utrzymać aktywną działalność gospodarczą. Możesz normalnie wykonywać wszystkie zadania związane z prowadzeniem firmy, zawierać umowy, wystawiać faktury i osiągać przychody. Nie musisz zawieszać działalności.
Czy wakacje składkowe obejmują składkę zdrowotną?
Nie, składka zdrowotna nie jest objęta wakacjami składkowymi i musisz ją opłacać w pełnej miesięcznej wysokości. Zwolnienie dotyczy tylko składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe, Fundusz Pracy i dobrowolne chorobowe.
Do kiedy mogę złoży wniosek o wakacje składkowe?
Wniosek o wakacje składkowe musisz złożyć do 10. dnia miesiąca, za który chcesz skorzystać ze zwolnienia. Po tym terminie wniosek nie będzie rozpatrzony pozytywnie. Możesz skorzystać z wakacji składkowych za jeden wybrany miesiąc w roku kalendarzowym, począwszy od listopada 2024 roku.
Czy wakacje składkowe wpłyną na moje prawo do zasiłku dla bezrobotnych?
Nie, wakacje składkowe nie wpłyną negatywnie na Twoje prawo do zasiłku dla bezrobotnych. Składka na Fundusz Pracy zostanie sfinansowana z budżetu państwa, a okres ten będzie wliczany do wymaganego 365-dniowego okresu opłacania składek na FP, pod warunkiem że podstawa wymiaru będzie co najmniej równa minimalnemu wynagrodzeniu.

Zespół VKSIEGOWOSC

Autorzy artykułu

Eksperci księgowi i prawnicy podatkowi z wieloletnim doświadczeniem w branży. Nasz zespół specjalizuje się w księgowości, prawie podatkowym i doradztwie biznesowym.

KsięgowośćPrawo podatkoweDoradztwo biznesowe

Więcej z kategorii Kadry i Płace

Odkryj więcej artykułów z tej kategorii, które pomogą Ci w prowadzeniu firmy.