PIT-37 krok po kroku - kompletny przewodnik rozliczenia 2024

Zeznanie roczne PIT-37 to jeden z najważniejszych dokumentów podatkowych, który składa większość polskich podatników. Osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, podobnie jak przedsiębiorcy, w ciągu roku kalendarzowego opłacają zaliczki na podatek dochodowy za pośrednictwem pracodawcy. Ostateczne rozliczenie z urzędem skarbowym następuje jednak dopiero przy składaniu zeznania rocznego PIT-37 do 30 kwietnia kolejnego roku.

Proces wypełniania PIT-37 może wydawać się skomplikowany, szczególnie dla osób, które po raz pierwszy mają do czynienia z tym dokumentem. Formularz składa się z wielu części, z których każda wymaga precyzyjnego uzupełnienia odpowiednimi danymi. Znajomość struktury zeznania oraz zasad jego wypełniania pozwala na uniknięcie błędów i zapewnia prawidłowe rozliczenie podatkowe.

Rozliczenie roczne opiera się na dokumentach otrzymanych od płatników, takich jak PIT-11, PIT-11A czy PIT-40A. Dokumenty te zawierają szczegółowe informacje o uzyskanych przychodach, poniesionych kosztach, składkach ZUS oraz pobranych w ciągu roku zaliczkach na podatek dochodowy. Prawidłowe przeniesienie danych z tych dokumentów do odpowiednich pozycji zeznania jest kluczowe dla poprawności rozliczenia.

Kto składa zeznanie roczne PIT-37

Deklaracja PIT-37 jest jednym z najpopularniejszych zeznań rocznych w Polsce, składanym przez szeroką grupę podatników. Do obowiązku złożenia tego zeznania zobowiązane są osoby uzyskujące przychody z różnych źródeł opodatkowanych według skali podatkowej.

Główną grupę podatników składających PIT-37 stanowią pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę. Dodatkowo zeznanie to składają osoby świadczące usługi na podstawie umowy zlecenie oraz umowy o dzieło. W grupie tej znajdują się również emeryci i renciści otrzymujący świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a także osoby pobierające zasiłki chorobowe.

Skala podatkowa, według której rozliczane są przychody w PIT-37, obejmuje stawki 12 procent oraz 32 procent od nadwyżki powyżej 85 528 złotych dla lat 2024 i 2025. System ten oznacza, że podatnicy o niższych dochodach płacą niższą stawkę podatkową, podczas gdy osoby o wyższych przychodach podlegają progresywnej stawce podatkowej.

Szczególną sytuację stanowią podatnicy uzyskujący przychody z różnych źródeł opodatkowania. Przykładowo, osoba zatrudniona na umowę o pracę, która dodatkowo wynajmuje mieszkanie na zasadach ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, zobowiązana jest do złożenia dwóch odrębnych zeznań: PIT-37 dla przychodów z pracy oraz PIT-28 dla przychodów z najmu.

Podstawą wypełnienia zeznania PIT-37 są dokumenty otrzymywane od płatników. Pracownicy otrzymują od pracodawców PIT-11, emeryci i renciści od ZUS otrzymują PIT-11A, natomiast osoby pobierające inne świadczenia mogą otrzymać PIT-40A. Wszystkie te dokumenty zawierają niezbędne informacje o przychodach, kosztach oraz pobranych zaliczkach.

1. Sprawdź czy otrzymałeś wszystkie niezbędne dokumenty od płatników
2. Zweryfikuj poprawność danych osobowych w otrzymanych PIT-ach
3. Porównaj kwoty na dokumentach z własnymi zapisami
4. W przypadku rozbieżności skontaktuj się z płatnikiem przed wypełnianiem zeznania
5. Przygotuj dokumenty potwierdzające prawo do ulg podatkowych

Rodzaje dokumentów źródłowych do PIT-37

Wypełnienie zeznania PIT-37 wymaga posiadania odpowiednich dokumentów źródłowych, które płatnicy zobowiązani są przekazać podatnikom. Rodzaj otrzymywanego dokumentu zależy od źródła uzyskiwanego przychodu oraz charakteru stosunku łączącego podatnika z płatnikiem.

PIT-11 to najczęściej spotykany dokument, który otrzymują pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę. Dokument ten zawiera szczegółowe zestawienie wszystkich wypłaconych w roku podatkowym wynagrodzeń, premii, nagród oraz innych świadczeń pieniężnych i niepieniężnych. Oprócz przychodów, PIT-11 zawiera informacje o kosztach uzyskania przychodów, pobranych składkach na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczkach na podatek dochodowy wpłaconych do urzędu skarbowego.

PIT-11A otrzymują osoby pobierające świadczenia emerytalne, rentowe oraz inne świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Struktura tego dokumentu jest podobna do PIT-11, jednak uwzględnia specyfikę świadczeń społecznych. Dokument zawiera informacje o wysokości otrzymanych świadczeń, zastosowanych kosztach uzyskania przychodów oraz pobranych zaliczkach na podatek dochodowy.

PIT-40A to dokument otrzymywany przez osoby uzyskujące przychody z tytułu różnych świadczeń, takich jak zasiłki chorobowe, świadczenia rehabilitacyjne czy inne wypłaty o charakterze odszkodowawczym. Dokument ten ma szczególne znaczenie dla osób, które w danym roku podatkowym znajdowały się w różnych sytuacjach życiowych wymagających wsparcia finansowego.

Dodatkowymi dokumentami, które mogą być podstawą wypełnienia PIT-37, są IFT-1R oraz PIT-R. Dokumenty te dotyczą specyficznych rodzajów przychodów i są wydawane przez określone kategorie płatników. IFT-1R dotyczy przychodów z inwestycji, natomiast PIT-R może odnosić się do różnych rodzajów świadczeń wypłacanych przez instytucje finansowe.

Każdy z tych dokumentów zawiera kluczowe informacje niezbędne do prawidłowego wypełnienia zeznania. Oprócz podstawowych danych o przychodach, dokumenty zawierają informacje o składkach ZUS pobranych w imieniu podatnika, co ma bezpośredni wpływ na wysokość podstawy opodatkowania oraz należnego podatku.

Wspólne rozliczenie z małżonkiem

Jedną z najważniejszych decyzji podejmowanych przy wypełnianiu zeznania PIT-37 jest wybór formy rozliczenia podatkowego. Podatnicy pozostający w związku małżeńskim mają możliwość wyboru między rozliczeniem indywidualnym a wspólnym rozliczeniem z małżonkiem.

Wspólne rozliczenie z małżonkiem może być szczególnie korzystne finansowo dla par o znacznie różniących się dochodach. System progresywnej skali podatkowej sprawia, że łączenie dochodów małżonków i dzielenie ich przez dwa może skutkować obniżeniem średniej stawki podatkowej, a tym samym zmniejszeniem całkowitego obciążenia podatkowego rodziny.

Warunki umożliwiające wspólne rozliczenie są ściśle określone przepisami podatkowymi. Małżonkowie muszą pozostawać w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, co oznacza, że osoby, które zawarły związek małżeński lub się rozwiodły w trakcie roku, nie mogą skorzystać z tej formy rozliczenia. Dodatkowo wymagana jest wspólność majątkowa między małżonkami.

Istotnym ograniczeniem wspólnego rozliczenia jest wymóg, aby oboje małżonkowie rozliczali przychody według tych samych zasad podatkowych. Jeśli jeden z małżonków prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym, ryczałtem ewidencjonowanym lub kartą podatkową, wspólne rozliczenie na formularzu PIT-37 nie jest możliwe.

W przypadku wspólnego rozliczenia zastosowanie ma podwójna skala podatkowa. Oznacza to, że stawka 12 procent obowiązuje do łącznych dochodów małżonków w wysokości 171 056 złotych (dwukrotność podstawowego progu podatkowego), a stawka 32 procent od nadwyżki powyżej tej kwoty. System ten może przynieść znaczące oszczędności podatkowe, szczególnie gdy jeden z małżonków osiąga znacznie wyższe dochody niż drugi.

Małżeństwo, w którym jeden z małżonków zarabia 120 000 złotych rocznie, a drugi 30 000 złotych, może rozważyć wspólne rozliczenie. Przy rozliczeniu indywidualnym pierwszy małżonek zapłaci wyższy podatek ze względu na przekroczenie pierwszego progu podatkowego, podczas gdy przy wspólnym rozliczeniu łączne dochody 150 000 złotych mieszczą się w pierwszym progu podatkowym dla małżeństw.

Procedura wspólnego rozliczenia wymaga wypełnienia odpowiednich części zeznania przez oboje małżonków oraz złożenia wspólnych podpisów pod dokumentem. W przypadku elektronicznego składania zeznania, oboje małżonkowie muszą posiadać profile zaufane lub podpisy elektroniczne umożliwiające autoryzację dokumentu.

Szczegółowe wypełnienie PIT-37 - części od A do Q

Formularz PIT-37 składa się z siedemnastu części oznaczonych literami od A do Q. Każda część ma określone przeznaczenie i wymaga uzupełnienia konkretnymi danymi. Systematyczne wypełnienie wszystkich części zgodnie z instrukcją zapewnia prawidłowe rozliczenie podatkowe.

Część A dotyczy wskazania właściwego urzędu skarbowego oraz celu złożenia zeznania. Właściwy urząd skarbowy określa się na podstawie miejsca zamieszkania podatnika w ostatnim dniu roku podatkowego. Jeśli podatnik zmienił miejsce zamieszkania w trakcie roku, decydujące znaczenie ma adres z 31 grudnia roku podatkowego. W tej części należy również określić, czy składane zeznanie to pierwotne rozliczenie, czy korekta wcześniej złożonego dokumentu.

Część B służy do wskazania formy rozliczenia podatkowego. Podatnik może wybrać rozliczenie indywidualne, wspólne z małżonkiem, jako wdowiec lub wdowa, jako osoba samotnie wychowująca dzieci, lub jako nierezydent. Każda z tych form rozliczenia wiąże się z określonymi konsekwencjami podatkowymi oraz wymogami formalnymi.

Część D.1 dotyczy korzystania z ulg podatkowych dostępnych dla określonych grup podatników. Każda ulga ma limit roczny wynoszący 85 528 złotych, przy czym w przypadku korzystania z kilku ulg jednocześnie, łączna wysokość przychodów objętych ulgami nie może przekroczyć tego limitu. Limit przysługuje odrębnie podatnikowi i małżonkowi oraz obejmuje również przychody z działalności gospodarczej objęte ulgą na powrót, ulgą dla rodzin 4+ oraz ulgą dla pracujących seniorów.

Część D.2 wypełniają podatnicy korzystający z ulgi dla młodych, którzy nie ukończyli 26 lat. W tej części wykazuje się przychody objęte ulgą według ich rodzajów. Niezbędne informacje podatnik znajduje w otrzymanych dokumentach PIT, gdzie w części E wskazane są przychody, do których płatnik nie stosował ulgi w trakcie roku, natomiast w części G - przychody, do których ulgę stosowano.

Części E.1 i E.2 stanowią serce zeznania PIT-37, gdzie wykazuje się wszystkie przychody podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej. Dane przenosi się z otrzymanych dokumentów PIT-11, PIT-11A, PIT-40A oraz innych dokumentów źródłowych. Dla każdego źródła przychodu stosuje się odpowiednie koszty uzyskania przychodów, oblicza dochody lub straty oraz wykazuje zaliczki pobrane przez płatników. Część E.2 wypełnia się dodatkowo przy wspólnym rozliczeniu z małżonkiem.

• Przychody z umów o pracę wykazuje się w odpowiednich wierszach części E
• Koszty uzyskania przychodów stosuje się zgodnie z obowiązującymi przepisami
• Składki ZUS podlegające odliczeniu uwzględnia się przy obliczaniu podstawy opodatkowania
• Zaliczki pobrane w ciągu roku zmniejszają podatek należny do dopłaty

Część F obejmuje różnego rodzaju odliczenia od dochodu, w tym składki społeczne opłacone przez podatnika, odliczenia wykazane w załączniku PIT/O oraz ulgę odsetkową z załącznika PIT/D. Ulga odsetkowa dotyczy podatników, którzy na zasadzie praw nabytych odliczają od dochodu spłaty odsetek od kredytu mieszkaniowego udzielonego w latach 2002-2006.

Część G zawiera obliczenia kwoty podatku na podstawie skali podatkowej. Podstawę opodatkowania stanowi dochód z części E pomniejszony o odliczenia z części F. W przypadku wspólnego rozliczenia z małżonkiem stosuje się podwójną skalę podatkową z progiem 171 056 złotych zamiast podstawowego progu 85 528 złotych.

Ulgi i odliczenia w PIT-37

System ulg i odliczeń podatkowych w zeznaniu PIT-37 umożliwia podatnikom legalne zmniejszenie obciążeń podatkowych. Ulgi i odliczenia różnią się między sobą mechanizmem działania oraz momentem ich zastosowania w procesie obliczania podatku należnego.

Ulgi podatkowe stosuje się do przychodów, zmniejszając tym samym podstawę opodatkowania już na etapie ustalania dochodu. Najbardziej popularne ulgi to ulga dla młodych do 26. roku życia, ulga na powrót, ulga dla rodzin 4+ oraz ulga dla pracujących seniorów. Każda z tych ulg ma określone warunki stosowania oraz limity kwotowe.

Ulga dla młodych jest jedną z najszerzej stosowanych ulg podatkowych. Podatnicy mogą z niej korzystać do końca roku kalendarzowego, w którym kończą 26 lat. Ulga obejmuje przychody z różnych źródeł, ale najczęściej dotyczy wynagrodzeń z umów o pracę oraz umów cywilnoprawnych. Pracodawcy mogą stosować ulgę już przy naliczaniu zaliczek miesięcznych, co oznacza, że młodzi pracownicy otrzymują wyższe wynagrodzenia netto.

Odliczenia od dochodu stosuje się po ustaleniu wysokości dochodu, ale przed obliczeniem podatku należnego. Do najważniejszych odliczeń należą składki na ubezpieczenia społeczne opłacone przez podatnika we własnym zakresie, darowizny na cele charytatywne, wydatki na cele mieszkaniowe oraz składki na ubezpieczenia zdrowotne.

Składki ZUS stanowią najczęściej stosowane odliczenie od dochodu. Odliczeniu podlegają składki emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe opłacone przez podatnika, pod warunkiem że nie były już uwzględnione w kosztach uzyskania przychodów. Szczególnie dotyczy to osób prowadzących działalność gospodarczą lub wykonujących umowy zlecenia.

Ulga odsetkowa to specyficzne odliczenie dostępne dla podatników, którzy zaciągnęli kredyty mieszkaniowe w latach 2002-2006. Odliczeniu podlegają odsetki od kredytów przeznaczonych na własne potrzeby mieszkaniowe. Ulga ta funkcjonuje na zasadzie praw nabytych, co oznacza, że mogą z niej korzystać tylko osoby, które spełniały warunki w momencie wprowadzenia przepisów.

Podatnik zarabiający 60 000 złotych rocznie, który opłaca składki ZUS w wysokości 12 000 złotych oraz przekazał darowizny na cele charytatywne w kwocie 2 000 złotych, może odliczyć łącznie 14 000 złotych od swojego dochodu, zmniejszając podstawę opodatkowania do 46 000 złotych.

Proces stosowania ulg i odliczeń wymaga odpowiedniego udokumentowania. Podatnicy muszą posiadać dokumenty potwierdzające prawo do ulgi oraz wysokość kwot podlegających odliczeniu. Brak odpowiedniej dokumentacji może skutkować zakwestionowaniem ulgi przez urząd skarbowy oraz koniecznością dopłaty podatku wraz z odsetkami.

Obliczanie podatku należnego i nadpłaty

Końcowym etapem wypełniania zeznania PIT-37 jest obliczenie podatku należnego oraz ustalenie, czy podatnik ma do dopłaty podatek, czy też przysługuje mu zwrot nadpłaconej kwoty. Proces ten wymaga precyzyjnych obliczeń uwzględniających wszystkie elementy wpływające na wysokość zobowiązania podatkowego.

Podstawą do obliczenia podatku należnego jest podstawa opodatkowania ustalona jako różnica między dochodem a odliczeniami od dochodu. Do podstawy opodatkowania stosuje się stawki skali podatkowej: 12 procent do kwoty 85 528 złotych oraz 32 procent od nadwyżki powyżej tego progu. W przypadku wspólnego rozliczenia małżonków progi podatkowe ulegają podwojeniu.

Po obliczeniu podatku według skali podatkowej stosuje się odliczenia od podatku. Najważniejszym odliczeniem jest składka na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości stanowiącej część składki zdrowotnej opłaconej w danym roku podatkowym. Dodatkowo można odliczyć wydatki na cele mieszkaniowe, jeśli podatnik spełnia określone warunki oraz posiada odpowiednie dokumenty.

Kolejnym krokiem jest odliczenie zaliczek na podatek dochodowy pobranych przez płatników w ciągu roku podatkowego. Informacje o wysokości pobranych zaliczek znajdują się w dokumentach PIT-11, PIT-11A oraz PIT-40A otrzymanych od pracodawców i innych płatników. Suma wszystkich pobranych zaliczek stanowi kwotę, która została już wpłacona do urzędu skarbowego w imieniu podatnika.

Różnica między podatkiem należnym a pobranymi zaliczkami określa ostateczne rozliczenie z urzędem skarbowym. Jeśli podatek należny jest wyższy od pobranych zaliczek, powstaje podatek do dopłaty, który należy uregulować do 30 kwietnia. W przeciwnej sytuacji powstaje nadpłata podatku, którą urząd skarbowy zwraca podatnikowi bez konieczności składania dodatkowych wniosków.

1. Oblicz podstawę opodatkowania odejmując od dochodu wszystkie odliczenia
2. Zastosuj odpowiednie stawki skali podatkowej do podstawy opodatkowania
3. Odlicz od podatku składkę na ubezpieczenie zdrowotne i inne odliczenia
4. Odejmij wszystkie zaliczki pobrane przez płatników w ciągu roku
5. Ustal czy wynika podatek do dopłaty czy nadpłata do zwrotu

Szczególną sytuację stanowią podatnicy korzystający z ulgi na dzieci, którzy z uwagi na niewystarczające dochody nie mogli wykorzystać całej przysługującej im ulgi. W takich przypadkach można ubiegać się o zwrot niewykorzystanej części ulgi, jednak kwota zwrotu nie może przekroczyć wysokości składek na ubezpieczenia społeczne opłaconych w danym roku.

Część I zeznania zawiera końcowe rozliczenie z urzędem skarbowym. Podatnicy wykazują tutaj podatek należny, podatek do zapłaty lub nadpłatę do zwrotu. Część J dotyczy zwrotu niewykorzystanej ulgi na dzieci, natomiast część N służy do wskazania rachunku bankowego, na który ma zostać przekazana nadpłata podatku.

Terminy i sposoby składania zeznania

Składanie zeznania rocznego PIT-37 podlega ściśle określonym terminom oraz może odbywać się różnymi sposobami dostosowanymi do potrzeb i możliwości podatników. Znajomość dostępnych opcji oraz obowiązujących terminów jest kluczowa dla uniknięcia konsekwencji związanych z opóźnieniami w rozliczeniu podatkowym.

Podstawowym terminem składania zeznania PIT-37 jest 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Termin ten ma charakter bezwzględny i dotyczy zarówno złożenia zeznania, jak i uregulowania ewentualnego podatku do dopłaty. Jeśli dzień 30 kwietnia przypada w sobotę, niedzielę lub dzień ustawowo wolny od pracy, termin przesuwa się na pierwszy kolejny dzień roboczy.

Elektroniczne składanie zeznania stało się najpopularniejszym sposobem rozliczania podatków. Podatnicy mogą wykorzystywać dedykowane programy komputerowe, platformy internetowe oraz aplikacje mobilne umożliwiające wypełnienie i przesłanie zeznania drogą elektroniczną. Elektroniczne złożenie zeznania wymaga posiadania profilu zaufanego, podpisu elektronicznego lub innych form autoryzacji akceptowanych przez administrację skarbową.

Usługa Twój e-PIT wprowadzona w 2019 roku rewolucjonizuje sposób rozliczania podatków. Urząd skarbowy przygotowuje wstępnie wypełnione zeznanie na podstawie danych otrzymanych od płatników oraz informacji znajdujących się w systemach podatkowych. Podatnik może zaakceptować przygotowane zeznanie, wprowadzić w nim zmiany lub odrzucić je i złożyć własne rozliczenie.

Tradycyjne sposoby składania zeznania obejmują dostarczenie osobiste do urzędu skarbowego oraz przesłanie pocztą. W przypadku wysyłki pocztowej decydujące znaczenie ma data nadania przesyłki, która musi przypadać nie później niż 30 kwietnia. Zaleca się wysyłkę listem poleconym za potwierdzeniem odbioru, co umożliwia udowodnienie terminowego złożenia zeznania.

• Elektroniczne składanie przez dedykowane programy i platformy internetowe
• Korzystanie z usługi Twój e-PIT przygotowanej przez urząd skarbowy
• Osobiste dostarczenie do właściwego urzędu skarbowego
• Wysyłka pocztą z zachowaniem terminu nadania do 30 kwietnia
• Złożenie przez pełnomocnika posiadającego odpowiednie upoważnienie

Właściwość miejscowa urzędu skarbowego określana jest na podstawie miejsca zamieszkania podatnika w ostatnim dniu roku podatkowego. Zmiana miejsca zamieszkania w trakce następnego roku nie wpływa na właściwość urzędu dla rozliczenia za rok poprzedni. Podatnicy rozliczający się wspólnie z małżonkiem składają zeznanie do urzędu właściwego według miejsca zamieszkania jednego z małżonków.

Korekta zeznania może być złożona w każdym czasie po terminie podstawowym. Korekty dzielą się na zwykłe, składane z inicjatywy podatnika, oraz korekty z tytułu cofnięcia skutków unikania opodatkowania. Każda korekta wymaga wskazania przyczyny jej złożenia oraz może skutkować koniecznością dopłaty podatku wraz z odsetkami lub prawem do dodatkowego zwrotu.

Podatnik, który złożył zeznanie 25 kwietnia, ale następnie otrzymał dodatkowy PIT-11 od pracodawcy, może złożyć korektę zeznania uwzględniającą nowe dane. Korekta może być złożona w dowolnym terminie, jednak jeśli wynika z niej podatek do dopłaty, będą naliczone odsetki od dnia 1 maja.

Najczęstsze pytania